می دانیم شوآف است اما ادامه دهید!

به گزارش وبلاگ توسعه دهنده ها، به سلبریتی ها بگوییم تا اینجا هر کاری کردید، باز هم انجام بدهید. دستتان درد نکند. شوآف کردید؟ آن هم محصول همین جامعه است. ما این موضوع را می دانیم اما ادامه بدهید.

می دانیم شوآف است اما ادامه دهید!

چندی پیش بود که همایون شجریان در مشهد به یک مرکز توان بخشی رفت و در آنجا با تکتم همدم هم آواز شد؛ تکتم دختری 25 ساله است که با وجود محدودیت هایش استعداد ویژه ای هم در موسیقی دارد. ویدیوی همخوانی این دو، فضای مجازی را پر کرد و محل گفت وگوهای زیادی شد.

عده ای کار شجریان را پسندیده و انتشار فیلم او را بدون اشکال می دانند و عده ای معتقد هستند هنرمندان اگر قصد کار خیر دارند، باید بدون سر و صدا و بدون شوآف (خودنمایی) کار خیر خود را انجام بدهند و به قولی صدایش را درنیاورند. از طرفی تکتم روز پیش از همخوانی اش با همایون، با ارکستر ویژه ملی ایران هم در تهران روی صحنه رفته بود؛ ارکستری 20 نفره متشکل از هنرمندانی با کم توانی های ذهنی و جسمی که توانست موج توجه را در رسانه ها ایجاد کند؛ موج هایی که به همان سرعت که منتشر می شوند، مثل تب تند، زود هم عرق می نمایند و نمی توان به دوامشان امید چندانی داشت.

همایون شجریان اولین هنرمندی نیست که در مقطعی با چنین قشرهای آسیب پذیری همراه می شود و مسلما آخرین آن ها هم نخواهد بود. انتشار ویدیوی آوازخوانی او بهانه ای شد که وبلاگ توسعه دهنده ها بی هیچ اظهارنظری درباره این ویدیو و نقدهای مثبت و منفی آن، بر آن شود تا با جویا شدن نظر یک کارشناس، به شکل کلی به آنالیز رفتارهای هنرمندان در کارهای خیریه و ارتباط آن ها با افراد آسیب پذیر و کم توان جامعه بپردازد.

یک آنالیز جامعه شناسانه

احمد بخارایی ـ جامعه شناس ـ در این زمینه می گوید: مانند همه پدیده های اجتماعی، درباره شوآف کردن، خودنمایی و پز دادن نیز، ما می توانیم از سه زاویه به موضوع نگاه کنیم. سطح خرد که واحد تحلیل آن، فرد است به حوزه روانشناسی مربوط می شود. این بخش به این می پردازد که چگونه افراد در حالی که احساس ناامنی می نمایند و توانایی های خاصی هم دارند که دوست دارند این توانایی ها را به شکل مبالغه آمیز نشان بدهند. البته این موضوع شاید کم و بیش ویژگی بسیاری از انسان ها باشد.

او ادامه می دهد: وقتی انسان ها در محیط خودشان احساس ناامنی می نمایند، بیشتر به شوآف کردن روی می آورند. درباره سلبریتی ها نیز، در سطح خرد، میانه و کلان می توان به این قضیه و همه پدیده های اجتماعی نگاه کرد. اگر از هر سه زاویه نگاه کنیم نگاه جامع و تحلیل فراگیر و کاربردی تر خواهیم داشت.

این جامعه شناس شرح می دهد: این موضوع در سطح خرد، به ویژگی های شخصیتی افراد برمی شود. شخصی احساس نیاز می نماید به وسیله خاصی خودنمایی کند و خودش را بیشتر برجسته کند؛ طبیعتا همه اینگونه نیستند. جامعه شناسی از سطح میانه تا کلان را دربرمی گیرد. شما ممکن است در سطح جامعه انواع مختلف خودنمایی ها را مشاهده کنید. فرقی نیست بین یک سلبریتی و فردی که می خواهد با خودرو خود در خیابان شوآف کند.

فردی که بهتر دیده می شود و صدایش بلندتر است بیشتر مستعد شوآف استاو می گوید: اگر در سطح کلان نگاه کنیم گونه های متفاوتی از جلوه های پز دادن را می بینیم؛ از فردی که کف خیابان در ماشین خودش مرتکب این رفتار می شود تا فردی که سلبریتی است. طبیعی است فردی که بهتر دیده می شود و صدایش بلندتر است بیشتر مستعد شوآف است. از جانب این افراد بیشتر امکان دارد این اتفاق رخ بدهد. پس اینکه سلبریتی ها بیشتر به شوآف رو بیاورند امری طبیعی است زیرا سکو و صندلیی دارند که صدایشان بلندتر شنیده می شود.

بخارایی اضافه می نماید: اما چرا اینکار در میان این اقشار گسترش پیدا می نماید؟ در سطح میانه، اگر آن سازمان ها و نهادهایی که باید افراد به طور طبیعی در صندلی واقعی خود قرار بگیرند و بر اساس لیاقت و شایستگی ها رشد و ارتقا پیدا نمایند؛ کمتر وجود داشته باشد افراد به میان برها روی می آورند. یکی از میان برها همین است؛ افراد برای اینکه خودشان را ثابت نمایند و بیشتر تایید دیگران را بگیرند، به شوآف روی می آورند.

این جامعه شناس در ادامه اظهار می نماید: از هر چیزی نمی توانیم به عنوان شوآف یاد کنیم. کار آقای همایون شجریان ممکن است یک نوع برساخت (reconstruction) یا به تعبیری بازساخت باشد؛ مثلا شما در دل زمستان، موضوع کارتن خوابی را برجسته می کنید؛ این شوآف نیست بلکه برساخت گرایی است. اگر در تابستان که هوا خوب است و شب در خیابان خوابیدن چندان مسئله ای ندارد و شاید لذت بخش هم باشد، موضوع کارتن خوابی را مطرح کنید، برساخت نیست. زمانی که سرما هست و مردم در کنار بخاری هایشان نشسته اند و احساس می نمایند سرمای بیرون جان فرساست اگر گزارشی تهیه شود، سر و صدا می نماید.

برساخت هرچیزی، شوآف نیست و هر شوآفی، بد نیست

او اضافه می نماید: این یعنی زمانی که چشم ها بهتر می بینند و گوش ها بهتر می شنوند موضوعی را مطرح می کنید. برساخت هرچیزی، شوآف نیست و هر شوآفی، بد نیست. سلبریتی ها از آن جهت که از ویژگی خاصی برخوردارند برجسته شده و بالاخره از جامعه نمره قبولی گرفته اند. این افراد مستعد هستند که شوآف نمایند. در جامعه ای که سازمان ها و نهادها از کارنمودهای درست برخوردار نیستند و افراد احساس می نمایند در پروسه تعریف شده و استاندارد مورد قضاوت و داوری واقع نمی شوند، طبیعتا به شوآف، پز دادن و خودنمایی بیش از حد روی می آورند. این موضوع فقط مختص هنرمندان و سلبریتی ها نیست بلکه امری فراگیر در جامعه است.

بخارایی بیان می نماید: هرچه موضوعی در جامعه فراگیرتر شود، تجزیه و تحلیل آن به سمت سطح کلان می رود؛ یعنی آنجا که ساختارها باید دیده شود. وقتی ساختار فرهنگی نتواند فرهنگ های جدید را بپذیرد و با آن ها تعامل کند، طبیعتا آدم با بن بست روبرو می شود و از میان بر می رود که صدایش به گوش برسد.

او می گوید: این ها را گفتم که شرح بدهم چرا در جامعه، خودنمایی بیشتر و بیشتر و بیشتر می شود. اگر یک سلبریتی به این موضوع روی آورد جدای از ویژگی های شخصی او، ممکن است یک برساخت باشد و لزوما نمی توان به کار او برچسب منفی و نادرست زد. ضروری است افرادی که صدایشان بلندتر است و چهره شان بیشتر دیده می شود در جاهایی برساخت نمایند. در مواردی هم شوآف جواب می دهد.

این جامعه شناس با بیان اینکه شوآف کردن در نفس کار درستی نیست، اظهار می نماید: در جامعه سالم مسائل در حد خودش به درستی مطرح شده و درباره آن بحث می شود. جامعه سالم، جامعه ای است که اگر کوچکترین مسئله اجتماعی در صندلی خودش که رسانه ها است، به درستی طرح می شود اما وقتی رسانه ها با شرایط بسته روبرو هستند، شوآف هم گسترش پیدا می نماید. حالا مخاطبان این شوآف ها چگونه باید از بینشی برخوردار باشند که این موضوع را تشخیص بدهند. با توصیه من و شما سواد رسانه ای و بینش عمیق به مخاطب منتقل نمی شود آن هم بحث ساختاری دارد.

بخارایی بیان می نماید: طبیعتا رفتارهایی از نوع پز دادن، کوتاه مدت و گذراست و تداوم نخواهد داشت. ماهیت اینگونه رفتارها این است که لحظه ای و توأم با هیجان باشد. وقتی سازمان های مردم نهاد (NGO) به درستی شکل بگیرند و دولت به درستی با آن ها وارد تعامل شود نیازی نیست هنرمندی ابن الوقت، حرکتی انجام بدهد، مطرح شود، برای این حرکت تایید اجتماعی بگیرد و بعد از چند روز اوضاع به شرایط سابق برشود. به نظرم این مشکل گشا نیست که به مردم توصیه کنم که حواستان جمع باشد این کارها موقت است.

این جامعه شناس اظهار می نماید: همه پدیده های اجتماعی کارکرد مثبت و کارکرد منفی دارند. این پدیده نیز همین طور است. در جامعه ای که مسیر درست تحول فرهنگی را طی نمی نماید، ممکن است افراد ویژه، موضوعی را برساخت نمایند و دارای تاثیر مثبت هم باشد. کارکرد منفی این است این افراد بیش از حدی که شایستگی دارند ممکن است مورد توجه و تشویق مردم قرار بگیرند. مگر ما می توانیم مطلق ببینیم و مطلق تحلیل کنیم؟

او معتقد است: جامعه سالم، جامعه ای است که این رفتارهای شوآف گونه در آن کمتر شود.

مگر سلبریتی دولت و NGO است؟

بخارایی درباره اینکه چرا در جامعه بعضی حرکت ها کوتاه مدت است و سریع فروکش می نماید؟ می گوید: اینکه چرا کاری ادامه پیدا نمی نماید به موانع بیرونی برمی شود. یک سلبریتی در جایی توانایی دارد و از معروفیت خودش استفاده می نماید و برساخت می نماید و توجه نکردن به افراد کم توان را یادآور می شود. مگر آن سلبریتی دولت و NGO است؟ مگر رسالت هنری او این است که مدام افراد کم توان را برجسته کند؟ اگر او چنین کاری نموده به عنوان ایفای نقش دوم باید به او گفت بارک الله.

او با طرح این پرسش که در چه جامعه ای با چه ویژگی هایی، کنش های فردی شکل می گیرد؟ شرح می دهد: در حال حاضر مشکل این است که چرا کنش ها جمعی و عمیق نمی شوند و تدوام پیدا نمی نمایند. در جوامعی که با انسداد روبرو هستیم، متاسفانه کنش های فردی است که می توانند کارساز باشند. این خوب نیست؛ ما از جامعه و جمع حرف می زنیم. چرا همیشه باید قهرمان ها و افراد خاص، سدشکن باشند؟ متاسفانه در جامعه ما چاره ای جز کنش های فردی نیست. آیا ما می توانیم به این کنش های فردی برچسب شوآف بزنیم؟ البته ممکن است مقداری شوآف هم در آن دخیل باشد؛ چاره ای جز این نیست.

مگر ما می توانیم بگوییم سلبریتی ها به صحنه بیایند، هیچ حرکت شوآف گونه هم نداشته باشند و کارشان تداوم داشته باشد؛ آن وقت آنچه خوبان همه دارند را از یک سلبریتی می خواهیم

او می گوید: مگر ما می توانیم بگوییم سلبریتی ها به صحنه بیایند، هیچ حرکت شوآف گونه هم نداشته باشند و کارشان تداوم داشته باشد. آن وقت آنچه خوبان همه دارند را از یک سلبریتی می خواهیم.

این جامعه شناس درباره آسیب دیدن قشرهای آسیب پذیر از حرکت های زودگذر، اظهار می نماید: این قشرها آسیب پذیرند؛ چه فردی که توسط آن سلبریتی برجسته شده است و به فراموشی سپرده می شود و آن هایی که به فراموشی سپرده شده اند. این چه جامعه ای است که اقشار آسیب پذیر اینقدر پنهان زندگی می نمایند. این جامعه شوآف گونه است. بنابراین از سلبریتی چه انتظاری داریم؟

بخارایی اظهار می نماید: در جامعه ای که کنش های فردی خیلی تاثیرگذارند، کار این ها کارکرد مثبت دارد. در یک جا کارگران یک کارخانه زنگ اقتصاد بیمار را به صدا دربیاورند نه اتحادیه کارگران. به سلبریتی ها بگوییم تا اینجا هرکاری کردید، بازهم انجام بدهید. دستتان درد نکند. شوآف کردید؟ آن هم محصول همین جامعه است. ما این موضوع را می دانیم، اما ادامه بدهید.

او اضافه می نماید: نه اینکه بگوییم چون می خواستی پز بدهی دیگر این کار را انجام نده. فرد کم توان درمعرض آسیب است و اینگونه نیست اگر روزی برجسته شد و روز دیگر نه، آسیب بیشتری ببیند. او آسیب خودش را از قبل دیده و تداوم خواهد داشت. پیغام من به سلبریتی ها این است که برساخت کنید. ممکن است آشفتگی پدید بیاید، ممکن است کارکرد منفی هم داشته باشد اما از دید من در این شرایط ما به حداقل کارنمودهای مثبت برساخت گرایی نیاز داریم؛ به هر طریقی که هست.

منبع: خبرگزاری ایسنا

به "می دانیم شوآف است اما ادامه دهید!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "می دانیم شوآف است اما ادامه دهید!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید