از دارآباد کهنه تا کاخ مظفری - وبلاگ توسعه دهنده ها

به گزارش وبلاگ توسعه دهنده ها، دارآباد که اکنون محله ای خوش آب و هوا در شمال شهر است، روزگاری یکی از آبادی های سرسبز و دلربای شمیران بود. روزگاری که به جای برج ها و آپارتمان هایی که امروز خیابان ها و معابر محله را تسخیر نموده اند، درختان پرشمار و باغ های دلگشا در دارآباد حکمرانی می کردند.

حسن حسن زاده- بعضی معتقدند نام دارآباد از شمار زیاد درختان در این آبادی گرفته شده و بعضی نیز به روایت های دیگر از علت نامگذاری این آبادی قدیمی اشاره می نمایند. در ادامه با علیرضا زمانی تهران شناس درباره روایت های دیگری که از نامگذاری دارآباد وجود دارد تبادل نظر کردیم.

وقتی مظفرالدین شاه مهمان دارآباد شد

در جستجو برای علت نامگذاری محله ها و آبادی های شمیران به روایت های مختلفی می رسیم. روایت هایی که گاهی سینه به سینه و به صورت شفاهی میان شمیرانی ها نقل شده و گاهی نیز در منابع مکتوب به آن اشاره شده است. اگرچه به نظر می رسد نام دارآباد به درختان پرشمار و آب و هوای خوش این آبادی اشاره دارد اما علیرضا زمانی به دیگر روایت های موجود درباره علت نامگذاری دارآباد اشاره می نماید. روایت هایی که اگرچه آنها هم قطعیتی ندارند اما با توجه به قرائن و شواهد، آنالیز آنها برای جستجوی علت نامگذاری دارآباد خالی از لطف نیست.

زمانی می گوید: درباره علت نامگذاری محله ها و آبادی های شمیران، روایت هایی مختلفی وجود دارد. گاهی این روایت ها به صورت سینه به سینه و شفاهی نقل شده و ضروری است درباره سندیت آنها تحقیقات و آنالیز های بیشتری انجام گردد. روایت هایی که اگرچه بعضی از آنها به حقیقت نزدیک اند اما بعضی دیگر احتیاج به آنالیز بیشتر دارند. به عنوان مثال در خصوص نامگذاری محله ونک، اگرچه به روایتی نام این محله از درختان ون گرفته شده اما موضوع کوچ ایل ونک از سمیرم اصفهان به این منطقه نیز در نامگذاری این آبادی قابلیت آنالیز و توجه دارد. همین مسئله در خصوص نامگذاری دیگر آبادی های شمیران هم صادق است.

زمانی درباره روایت رایجی که از علت نامگذاری دارآباد وجود دارد، می گوید: نام دارآباد قدمت بسیار زیادی دارد. عده ای معتقدند نام این محله از کلمه دار به معنای درخت گرفته شده و دلیل این نامگذاری را هم وجود درختان بسیار در دارآباد دانسته اند. این گروه برای محکم شدن استدلال و برای ارائه سند، به ماجرای ساخت کاخ مظفرالدین شاه قاجار در محدوده فعلی دارآباد اشاره می نمایند. اینکه پزشکان به دلیل آب و هوای خوب و وجود دار و درخت بسیار در دارآباد به مظفرالدین شاه که به بیماری ریوی مبتلا شده بود پیشنهاد می نمایند کاخی در این محدوده بسازد. کاخی که بعدها به عنوان آسایشگاه مسلولین برای مبتلایان به بیماری سل استفاده می گردد. در واقع به اعتقاد این گروه، نام دارآباد و وجود شمار فراوان درختان در این آبادی، پزشکان را برای این توصیه و مظفرالدین شاه را برای ساخت کاخ ترغیب نموده است.

از دارآباد کهنه تا دارآبادی که امروز می شناسیم

درباره نام گذاری بعضی آبادی های شمیران، روایت های مختلفی وجود دارد که ضروری است آنالیز دقیق تری درباره آنها انجام گردد. زمانی اما به روایت های دیگری که می توان برای علت نامگذاری دارآباد برشمرد، اشاره می نماید: کلمه دار در فرهنگ لغت، معانی متعددی دارد. دار در معنای عام یعنی درخت. همانطور که در گویش مازندرانی هم دار به معنای درخت آمده است. اما این واژه معانی دیگری هم دارد. در فرهنگ لغت در مقابل کلمه دار به واژه های خانه، کاشانه و سرا می رسیم. همچنین در تهران قدیم واژه هایی چون دارالاخلافه، دارالحکومه، دارالسلطنه و... داریم که به معنای دوم این واژه اشاره دارد. با این بیان، در نامگذاری محله دارآباد حتی می توانیم به معانی دوم این واژه هم توجه کنیم. اهالی قدیمی دارآباد، کسانی که تاریخ گذشته محله را از زبان پدران خود شنیده اند، با عبارت دارآباد کهنه آشنایی دارند.

زمانی می گوید: در روزگار گذشته و حداقل در دوران پیش از قاجار، دارآباد به محدوده ای غیر از محل کنونی این محله گفته می شد. در واقع، آبادی قدیمی دارآباد در جنوب محله ازگل امروزی و در جنوب شرق سوهانک فعلی قرار داشت. هنوز هم بعضی از اهالی قدیمی دارآباد نام دارآباد کهنه را که از پدران خود شنیده بودند، به یاد دارند. ساکنان آن محدوده ظاهرا در دوره ای به دلیل کم آبی و یا برای دسترسی به منابع آبی بیشتر به محدوده فعلی دارآباد کوچ نموده اند. در جستجو برای علت نامگذاری دارآباد، باید آنالیز کرد که آیا در محدوده دارآباد کهنه هم درختان بسیاری وجود داشته است؟ شواهد اما نشان می دهد که در آن محدوده شمار درختان برخلاف دیگر آبادی های شمیران چندان زیاد نبوده است. با این بیان در جستجوی برای علت نامگذاری دارآباد می توانیم به دیگر معانی واژه مثل خانه، سرا و کاشانه هم توجه کنیم.