چنگیز جلیلوند: با همه کاستی های اقتصادی سال های اخیر ایران بهشت است - وبلاگ توسعه دهنده ها

به گزارش وبلاگ توسعه دهنده ها، می دانستم روزی برمی گردم. من بیست سال آمریکا بودم، کلماتی مثل شهر فرشتگان یا سرزمین آزادی را درک نمی کنم. اینجا بهشت است، بهشت برین.

از پروفایل ما وبلاگ حامد دیدن نمایید.

به گزارش گروه رسانه های وبلاگ توسعه دهنده ها به نقل از مشرق، پس از تماشای نسخ دوبله پارسی آثار کلاسیک سینما پرسشی به ذهنم خطور می کرد که چرا جلوه گری بازیگرانی نظیر پل نیومن، برت لنکستر، دین مارتین، ریچارد برتن برای من و هم نسلانم که دیدن این فیلم ها را روی پرده عریض تجربه نکردیم بیشتر از سایر بازیگران امروز سینماست. آیا نسل امروز که فیلم ها را با زبان اصلی می بیند، مثل نسل VHS (دهه پنجاه و دهه شصتی ها) به پل نیومن، ریچارد برتن و مالون براندو مثل نسل VHS می نگرد. سربازان یک چشم فیلم بدی بود، اما براندویی که می دیدیم براندوی دیگری بود.

درنظر نسل VHS بازیگرانی مثل براندو و نیومن با صدای گرم چنگیز جلیلوند در نزد مخاطب فارسی به کمال می رسیدند. به همین دلیل نیومن و براندویی که ما می شناسیم با نیومنی و براندویی که همه جهان می شناختند صدچندان تفاوت دارد. مرداد داغ نخستین روز از سال 1381 در استودیو قرن بیست و یکم کارش را از سر گرفت. ساعت ها کارش را در استودیو دنبال می کرد و عکس هایی که در گفت و گوی منتشر نشده او برای نخستین بار ارائه شده، گواهی دقیقی از رصد لحظه ای این پیشکسوت دوبله است. چنگیز جلیلوند پیشکسوت دوبله امروز دوم آذرماه در بیمارستان خاتم الانبیا درگذشت. این گفت و گو با جلیلوند برای نخستین بار منتشر می گردد. وی تمایل داشت که این گفت و گو پس از وفاتش منتشر گردد و این مصاحبه امانتی نزد مصاحبه کننده بود تا روز تلخ دوم آذر... در ادامه گفتگوی مرحوم جلیلوند از نظرتان می گذرد :

شما گوینده ثابت مارلون براندو بودید. خاطره روز مرگ براندو را برایم بگویید چون قول گرفتید اگر شما زودتر از من رفتید من این گفت و گو را پس از مرگ شما منتشر کنم.

همان سال چند شب قبل از مرگ براندو داشتم فیلم امتیاز را نگاه می کردم و هر بار که براندو را با آن هیبت عجیب و غریبش می دیدم افسوس می خوردم، چرخ روزگار چنین می گردد و من هم تابع تقدیرم.

روز بعد صبح داشتم وارد استودیو می شدم دیدم بسیار عجیب مرا نگاه می کنی، پرسیدم علیرضا چه شده؟ گفتی براندو دیشب فوت کرد. دیگر چیزی نفهمیدم، بدنم از کار افتاد وای... براندو مرد، انگار یک قسمت از بدنم جدا شد. تمام فیلم های بارانداز، دزیره، زنده باد زاپاتا از جلوی چشمانم رژه می رفت. از تو عذرخواهی کردم؛ حال درستی نداشتم و رفتم و یادت هست آن روز در استودیو توان کار کردن مثل همیشه را نداشتم. آمدم دفترم روی صندلی ولو شدم، یکی دیگر از افسانه هایم گرفتار مرگ شده بود. چشمان نافذ او زیر آن ابروان پرپشت جلوی چشمم بود. وقتی براندو مرد، یاد زنده باد زاپاتا افتادم، آن جایی که با کشاورزان مکزیکی به دیدن رئیس جمهور رفته بود و از او تقاضای زمین می کردند و رئیس جمهور قبول نمی کرد.

بعداز مقطع تحصیلی دیپلم وارد چه رشته ای در دانشگاه شدید؟ و چرا ادامه تحصیل ندادید؟

در دوران تحصیل سال اول دانشگاه با عده ای از بچه های تئاتر تهران دوست شدم و پایم به محافل هنری باز شد و روزی همان دوستان به من پیشنهاد کردند که بیا در یک فیلم عربی که در حال دوبله است یک نقشی را حرف بزن. من اصلاً با استودیو دوبله آشنا نبودم و فیلم ها قبلاً در ایتالیا دوبله می شد. کنجکاو شدم بروم استودیو دوبله را ببینم. استودیو را دیدم، میکروفن ها و استودیوی ضبط و فیلم های هندی و عربی که فارسی می شدند برایم جالب بود و در آن فیلم عربی نقش بلندی را حرف زدم و با همان دوستان به دیگر استودیو ها نیز سرک کشیدم تا اینکه شش ماه گذشت و من دوبلور شدم و همین باعث شد در سال دوم دانشگاه را رها کنم و به دوبله بچسبم. پدرم با این قضیه خیلی مخالف بود و خیلی سعی کرده جلوی من را بگیرد و منصرفم کند.

چنگیز جلیلوند و سایر گویندگان حین دوبله فیلم ایندیانا جونز 1387

انتخاب گویندگان درآن دوران بر چه اساسی بود؟ شرایط سینما و دوبله در روزگار جوانی شما چگونه بود؟

نسبت به نقش ها دوبلورها انتخاب می شدند و تمرین پشت تمرین تا زمان ضبط برسد و صدا را می دریافتد و با افکت و دیگر صداها روی فیلم میکس می کردند و این امکانات روز به روز بهتر شده تا به امروز، زمانه دیجیتال رسیده. آن موقع کار زیاد بود و ما همزمان با هالیوود در اینجا فیلم اکران می کردیم. یادم هست که آن قدر گرفتار کار و دوبله بودیم که کمتر فرصت زندگی داشتیم. در کنار فیلفارسی ها، عاشق متن های سنگینی مثل دکتر فاستوس و آثار شکسپیر بودم. دوستان می گفتند: جلیلوند حین دوبله فیلم های سنگین، فک هایش مثل سوپاپ باز و بسته می گردد، فک ها آن قدر بالا و پایین می شد که کسی لب و دهن ما را نمی دید و سعی می کردیم فیلم ها را سریع به اکران برسانیم، آن موقع فیلم ها مشتری دو بار یا سه بار برو داشتند، کل تهران 500 هزار نفر جمعیت سینماروی دائمی داشت و تمام سینماچی ها سعی می کردند یک میلیون تماشاچی داشته باشند و استقبال از شهرستان ها را هم در نظر بگیر. شاید در ظرف یک ماه با یک فیلم یا دو فیلم به این مرز از مخاطب می رسیدیم.

رشد شما در دوبله در اوایل دهه چهل چگونه رخ داد؟

آن موقع به محض وارد شدن به حیطه دوبله در طی مدت کمی همه با صدای من آشنا شدند

کدام نقشی را گفته اید که آن را دوست بدارید؟

من در آن موقع همیشه از صحبت کردن به جای ریچارد برتون لذت می بردم، نمونه کامل کارم با برتون در فیلم چه کسی از ویرجینیاوولف می ترسد (مایک نیکولز) است. من حتی زمانیکه در آمریکا بودم در لحظات تنهایی صدا و نوار ریچارد برتون در این فیلم را برای خودم می گذاشتم و بارها به آن گوش می دادم. به برت لنکستر نیز بسیار علاقه داشتم هم به خودش به عنوان یک بازیگر و شخصیتش. از میان فیلم های لنکستر به حرفه ای ها (ریچارد بروکس) بسیار علاقه مندم به صورتی که در زمان دوبله فیلم خانواده ام را نیز به استودیو بردم تا کارم را از نزدیک ببینند.

من صحبت کردن به جای پل نیومن را با فیلم کسی آن بالا مرا دوست دارد (رابرت وایز) شروع کردم و تا زمانیکه در سال 1358 از ایران رفتم تمامی فیلم های پل نیومن را دوبله کردم.

چرا در پدرخوانده به جای مارلون براندو حرف نزدید؟

یادم هست که استودیو سازنده فیلم یک کننده فرستاده بود تا دوبلور را انتخاب کند و دلیل می آورد که لحن مارلون براندو در این فیلم با تمام فیلم هایش فرق می کند، همان طور که انتخاب این هنرپیشه برای فیلم پدرخوانده نیز غیر منتظره بود. چرا که کارگردان دنبال بازیگر می گشته و به توصیه مدیر تهیه که براندو را پیشنهاد داده بود، اعتنا نمی کرد و از آژانس های بازیگری درخواست عکس هنرپیشه کرده بود. مارلون براندو نیز مانند نقش فیلم خودش را گریم می کند و عکس می گیرد و به صورت گمنام برای کارگردان ارسال می کند. کاپولا با دیدن آن عکس در میان عکس ها می گوید این همان پدر خوانده است و وقتی براندو را به صورت مستقیم می بیند از تعجب جا می خورد و ایمان می آورد که او چه قدرتی دارد.

به هر حال وقتی فیلم به ایران با کننده آمد، قرار تست صدا گذاشتند که من قبول نکردم و آخر سر مرحوم نوربخش حرف زد و من هم جای جیمز کان در نقش سانی کورلئونه حرف زدم و بعد هم با وسوسه روبیک (از عوامل فنی)، 10 دقیقه جای براندو به طور آزمایشی در تنهایی خودم حرف زدم که در آن موقع با حالتی عصبی و خش دار دیالوگ ها را با قدرت گفتم که خود کننده کمپانی پارامونت قتی آن تکه 10 دقیقه ای را دید افسوس خورد و مرا به ناهار در رستورانی دعوت کرد و همان جا به من گفت تو صدایت هم ردیف یول براینر و ریچارد برتن است. می دانی که این صداها جزء 10 صدای برتر جهان هستند. این حرف ها دردی را دوا نمی کرد چرا که پدرخوانده از دست رفته بود و منی که تمام نقش های براندو را حرف زده بودم در بهترین کارش محروم مانده بودم و شاید هم بعد از دیدن آن تکه توسط کننده در دوبله مجدد حرف نمی زدم حتی اگر صد هزار دلار هم می دادند .

زمانیکه من دیالوگهای از براندو را در فیلم گفتم وی تا مدتی خیره به پرده نگاه کرد و آنگاه رییس استودیو را خطاب قرار داد و با صدای بلند گفت: این فلان فلان شده که خود براندوست، با براندو اصلا مو نمی زند! و من که از بد دهانی وی ناراحت شده بودم دیگر کار را قبول نکردم اما او زمانیکه از در استودیو خارج می شد رو به من کرد و گفت: good luck mr brando .

پس از رفتن وی، مدیر استودیو که امتناع مرا دید خواست دستمزد مرا به دلار بدهم اما من نپذیرفتم.

قبل از رفتن از ایران کدام فیلم فارسی را دوبله کردید؟

سفر سنگ ساخته مسعود کیمیائی آخرین فیلم تقریبا همزمان با انقلاب اسلامی بود که مدیر دوبلاژ بودم و به جای سعید راد صحبت کرد. غازهای وحشی و شعله هم آخرین فیلم های خارجی بودند. یک فیلم هم از سیلوستر استالونه بود که حتی آنونسش را گرفتیم اما فرصت نشد آنرا دوبله کنیم و ایران را ترک کردم.

علت ترک ایران در سال 1358 چه بود؟ چگونه توانستید از دوبله که عشق شماست دل بکنید؟

علت ترک ایران تحصیل فرزندانم بود و گفت: بچه هایم بیش از انقلاب در انگلستان درس می خواندند و باید برایشان پول می فرستادم. مراقبت از بچه ها کمی مشکل بود. با مادرشان صحبت کردم و دیدیم خودمان هم باید بالاسرشان باشیم و اگر برگردیم به تحصیلشان لطمه می خورد. همگی به آمریکا رفتیم و در آنجا مقیم شدیم تا بچه ها به سرانجامی برسند. من عاشق کار دوبله بودم و عاشقانه این کار را دوست داشتم و ترک کردنش هم مثل این بود که یک چیزی را که به آن اعتقاد داشتم از بین رفته باشد و خیلی ناراحت بودم، یک وقت شغل، خود فرد را کنار می گذارد و یک وقت خود آدم، شغل را کنار می گذارد، من موقعی که کنار رفتم هیچ عیب و ایراد و مسئله خاصی نداشتم و خودم شغلم را مجبور شدم کنار بگذارم.

از راست: استاد منوچهر اسماعیلی - علی کسمایی - چنگیز جلیلوند دوبله مجدد شین آبان 1387

هنگام بازگشت کدام فیلم را دوبله کردید؟

با بازگشت به اینجا با فیلم عصر روح شروع کردم که به جای لیام نیسن حرف زدم، حتی فکر می کردم نتوانم این کار را انجام دهم ولی خوشبختانه شروع خوبی بود. در فیلم بعدی هم به جای جت لی صحبت کردم که دست گرمی بود، چون دیالوگ کم داشت فقط می خواستم راه بیافتم. الان حتی اگر یک میلیون هم بدهند این کار را نمی کنم که به جای جت لی حرف بزنم. البته بوسه اژدها را مجبور شدم. آنهم به این دلیل بود که مجددا با حرکات لب و دهن بازیگران آشنا شوم. بعضی ها می گویند دوبله هنر نیست در صورتی که اگر نبود همه می توانستند، دوبله کنند. بعضی ها هم می گویند دوبله جنایت و خیانت است!. شما که الان از بیلیاردباز پل نیومن خاطره دارید به راستی آیا اگر این فیلم دوبله نمی شد و شما آنرا می دیدید اینقدر از آن خاطره داشتید؟ از هر کسی می پرسم می گویند، می گویند پل نیومن را به خاطر صدا و دیالوگی که رویش بود دوست داریم همینطور مارلون براندو را.

دیگر در ایران، از آن دوبله های درخشان و ماندگار خبری نیست. چرا؟

چون سینمای ما به لحاظ اکران و نمایش فیلم های مطرح خارجی درب های خود را بسته است. زمانی بهترین فیلم های جهان همزمان در سینماهای ایران اکران می شد. صدابرداری سرصحنه نیز در آن موقع رایج نبود اما الان شرایط 180 درجه فرق کرده است. در تمامی این سال هایی که تو را می شناسم، چقدر تلاش کردی که اکران فیلم دوباره احیا گردد. هر بار تیتری را از سایت کافه سینما درباره اکران فیلم خارجی برایم می فرستی شادمان می شوم. امیدوارم فیلم های خارجی روی پرده سینما اکران گردد.

اما با تمامی این شرایط از زمانیکه به ایران بازگشته ام برخلاف بسیاری از دوستان و همکاران به آینده این حرفه بسیار امیدوارم. جوان های بسیار مشتاق و مستعدی را دیده ام که با اندکی مدیریت و با گذشت مدت زمانی می توانند بارقه هایی از آن گذشته درخشان را تکرار کنند. این جوان های مشتاق و بسیار مستعد احتیاج به پشتیبانی و حمایت دارند و با راه اندازی واحدهای دوبله جدید می توان به آینده ای که به آن اشاره کردم نزدیک شد. من از شنیدن صدای افشین ذی نوری، رضا آفتابی میرطاهر مظلومی عزیزم شعف زده می شوم.

اما برگردم به بحث اصلی خودم، فیلم سینمایی فقط بر روی پرده سینماست که معنی می دهد، اما برای جان بخشیدن دوباره به دوبله پخش فیلم ها به صورت ویدیوییشروع مناسبی می توانند محسوب شوند. به عنوان مثال خود من هرچند که بیش از 24 سال از ایران دور بوده ام اما انگیزه و شوق فراوانی برای فعالیت مجدد و احیای دوبله دارم.

از دوبله کدام آثار در این چند سال لذت بردید؟

فیلم بیمار انگلیسی (آنتونی منگولا) به جای رالف فاینس حرف زدم، از دوبله آن هم بسیار راضی و شادمانم و در فیلم کی پکس به جای کوین اسپیسی صحبت کرده ام. فیلم فضای بسیار خوبی دارد و جان می داد برای اکران.

در این سال های دور از وطن، برای ایران دلتان تنگ نمی شد؟

در این سالها همیشه دلم اینجا بود و دوست داشتم بیایم و حتی فقط یک رل کوچک بگویم. ریشه من در ایران است، هر چقدر آنجا در رفاه بودم، غم دوری از وطن در دلم غوغا می کرد. تا موقعیت پیدا شد، برگشتم. از طرف مدیریت موسسه قرن 21 از من دعوت شد و خودم هم دیدم دیگر فرزندانم به من احتیاجی ندارند، الان هم مرتب در رفت و آمد هستم و به بچه هایم سرمی زنم.

بچه های من در آمریکا بزرگ شدند و بازگشت دوباره برایشان سخت است، به خاطر شغل و حرفه اشان اما ایرانی زادگان کوچ کرده وقتی متوجه بشوند که این کشور قطعه ای از بهشت خدا روی زمین است، با اشتیاق تمایل به زندگی در این کشور را خواهد داشت، با همه مسائل اقتصادی و اجتماعی ایران بهشت است .

متاسفانه فضایی ذهنی که رسانه های آمریکایی و فارسی زبان درباره ایران ساخته اند را نمی توان عوض کرد. من در همه این بیست سال که از ایران دور بودم، می دانستم که در تمامی اخبار درباره ایران کمی اغراق می کنند. با وجود درخواست مکرر رسانه های فارسی زبان از مصاحبه با آنان امتناع کردم، چون وطن پرست نبودند. البته می دانستم روزی برمی گردم. من بیست سال آمریکا بودم، کلماتی مثل شهر فرشتگان یا سرزمین آزادی را درک نمی کنم. اینجا بهشت است، بهشت برین.

چندسالیست که دیگر فیلم های فارسی دوبله نمی شوند اما بعد از چندسال به جای سعید تهرانی در فیلم سربلند حرف زدید چرا؟

اون موضوع یک مسئله استثنایی بود و دلم نمی خواد در کارنامه کاری من ثبت گردد. اول آقای جعفری خواهش کرد و سازنده آمد و... و. تازه از آمریکا اومده بودم، من حتی پول هم بابت این موضوع نگرفتم. گفتم اگه بخوای پول بدی من بیست میلیون کمتر هم نمی گیرم. من افتخاری به جای تو صحبت می کنم.

ماه رمضان پارسال، حین دوبله فیلمی دیدم چیزی نخوردید، با اینکه سن و سالی از شما گذشته... ه.

روزه دریافت را خیلی دوست دارم، عبادت خداوند در اشکال مختلف روح هنرمند رو جلا می دهد. البته دوست ندارم کلیشه ای حرف بزنم. بالاخره از بچگی افطار کردن با صدای اذان را خیلی دوست دارم.

بازیگران دیگری مثل حامد بهداد درخواست کرده اند که شما به جایش حرف بزنید؟

آره خیلی دوست داشت و بالاخره کیمیایی زمینه اش را فراهم کرد.

در آمریکا سینما می رفتید؟

10بار شاید سینما رفته باشم. متنفر بودم از سینما. اذیت می شدم. دوست داشتم ببینم بعد جای آرتیستش صحبت کنم؛ سراسر بیست سالی که آنجا بودم، ده پانزده تا فیلم بیشتر نگاه نکردم.

ده تا فیلمی که تماشا کردید بهترین آن کدام بوده و دوست داشتید کدام را دوبله کنید؟

از آن ده تا یکی گلادیاتور بود که دوست داشتم جای این هنرپیشه حرف بزنم که خوشبختانه خداوند این فیلم را نصیبم کرد. فیلم های هریسون فورد را تماشا می کردم و دوست داشتم جای او حرف بزنم، رحالا مرتب نقش های فورد را به من می دهند.

چرا سراغ بازیگری رفتید؟

امان از این حامد بهداد... اشتیاق به معاشرت با حامد باعث این کار شد. اگر ترتیب و توالی جهان دست من بود، دوست داشتم میرطاهرمظلومی برادرم باشه و حامد پسرم. خیلی دوستش دارم. اگر پس از مرگم این گفت و گو رو منتشر کردی، دلم می خواهد بابت تمامی مهربانی هایشان از آنان سپاسگذار باشم. علی معلم را فراموش نمی کنم، زمانی که در کنار این مرد بودم، احترام و متنانت را درک کردم. از حامد عزیزی سپاسگذارم. کسی که با نسل پیشکسوت به خوبی رفتار کرد. شاید اگر زحمات امثال حامد و رفقایش نبود، دوبله به قهقرا می رفت. از محمد مهدی(رضا) جعفری که مثل فرزندم دوستش دارم، حتما یاد کن. من بهترین سال های زندگیم را در دوره بازگشت از مهاجرت گذراندم. اینقدر که هنرمندان این سرزمین در این چند سال به من محبت داشتند، لذت بازگشت چند برابر شد. فقط از واحد دوبلاژ سیما تا زمان مرگم دلخورم. جفایی که تلویزیون به گویندگان کَرد را فراموش نمی کنم .

اخبار گروه سایر رسانه ها صرفا بازنشر اخبار سایت ها و خبرگزاری هاست و وبلاگ توسعه دهنده ها هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.

بازگشت به صفحه رسانه ها