یک جرقه تا فاجعه - وبلاگ توسعه دهنده ها

به گزارش وبلاگ توسعه دهنده ها، زینب زینال زاده، فاطمه عسگری نیا، حمیدرضا بوجاریان-خبرنگار:30 دی سال 1395 را هیچ کسی فراموش نمی کند. این روز با نام پلاسکو و ریزیش این ساختمان در یک چشم بر هم زدن گره خورده است.

ساختمانی آهنی با 50 سال قدمت، براثر جرقه های برق برای همواره با خاک یکسان شد. یکسال بعد، بهمن سال 1396 هم کنتور برق در یک ساختمان 3 طبقه بازار تهران منفجر شد و 90 مغازه در آتش سوختند و بیش از 10 میلیارد تومان خسارت به بار آمد. جدیدترین حادثه آتش سوزی بر اثر جرقه برق در بازار بزرگ و تاریخی تبریز (ایلکی قاپلی) رخ داد و بیش از 100 باب مغازه طعمه حریق شد. فرسوده بودن کابل های برق، بازار تهران که نبض اقتصاد کشور در آن می تپد را تهدید می نماید و هر لحظه ممکن است حادثه مشابه بازار تبریز در آن رخ دهد. انبارها و تیمچه های بازار مملو از میلیون ها تن کالا قابل اشتعال است که با کوچک ترین جرقه شعله ور می شوند و با توجه به موقعیت جغرافیایی و مکانی و دسترسی نامناسبی که دارد، چاره ای جز ایستادن و تماشا کردن نیست. آشفتگی سیم های برق بازار تهدیدی است که جدی گرفته نمی گردد و چیزی که زیاد ابلاغ شده است اخطار و نقص در سیستم کنتورها و سیم کشی برق بازار و واحدهای صنفی آن است. اخطارهایی که آتش نشانی داده تنها در حد اخطار مانده و کسی برای ایمنی خود و کسب وکاری که راه انداخته اقدامی ننموده است. سیم کشی های غیراستاندارد، فرسوده وگاه دارای اتصالی این روزها که مصرف برق بیشتر شده و شدت جریان انرژی رو به افزایش است در بازار به کمین نشسته است تا فاجعه ای تازه در بازار رقم بخورد. در استان هرچند مسئولان در رده های بالای مدیریتی به این خطر واقف هستند و دستور به ساماندهی این وضع داده اند اما دستورهای داده شده در پیچ و خم کاغذ بازی های اداری و نبود بودجه گم شده است. بی توجهی به ایمنی بازار موضوعی است که ادامه آن منجر به فاجعه ای انسانی و اقتصادی در پایتخت می گردد. آتش نشانی وقوع حادثه را محتمل می داند و کاسبان هم به آن باور دارند اما کسی پیشقدم نمی گردد تا این نگرانی را از بین ببرد. بعضی آتش نشانی، بعضی اداره برق و بعضی دیگر شهرداری را در این بلبشوی سیم ها و طغیان خطرها در بازار تهران مقصر می دانند. به بهانه افزایش نگرانی ها از ایمنی و امنیت بازار تهران با بعضی کاسبان، مسئولان آتش نشانی، اداره برق و مقامات امنیتی استان تهران به گفت وگو نشسته ایم تا تعیین گردد کجای کار ایمنی در بازار مشکل دارد.

• کاسبان از وضع ناایمن کنونی نگران و چشم انتظار اقدام سازمان های مسئول هستند
• بابا برقی به بازار نمی آید

پول های کلانی در حجره های بازار تهران رد و بدل می گردد. شریان اقتصاد ایران در همین حجره ها جریان دارد و باید ایمنی آنها در بالاترین حد ممکن باشد، اما شیشه عمرشان به یک یا چند تکه سیم برق فرسوده وگاه کنتورهای از رده خارج شده بسته است. سیم هایی که دور هم بدون هیچ حساب و کتابی پیچ خورده و با عبور از کنتورهای خاک گرفته هریک سر به سوی حجره یا مغازه ای دارد.

راسته بازار بلورفروشان هرچند مرتب تر از نقاط دیگر بازار به نظر می رسد اما، اندک آنالیز از وضع مغازه هایی که اکنون دیگر مانند گذشته سنتی نیستند و رخ و نمای امروزی پیدا نموده اند، نشان می دهد که آنگونه که به چشم می آید، ایمنی در این بازار هزار نفر برقرار نیست. یکی ازکسبه، وضع کنونی بازار را ماله کشی بر خرابی ها می خواند و می گوید: فقط قشنگ کار شده. روی خرابی ها و وضع آشفته بازار بلورفروشان رنگ و لعابی کشیده اند تا مردم را سمت خود جلب نمایند. مسئولان هم که جای خود دارند و هنوز وارد بازار نشده اند تا چشمشان به ظاهر زیبای بازار می افتد می گویند همه چیز امن و امان است و می روند. او که تمایل ندارد اسم و عکسش در نشریه درج گردد، با دست به سقف چوبی بازار بلورفروشان اشاره می نماید و می گوید: چوب های اینجا دست کم مربوط به 70 ـ 80 سال پیش است.

حسابی آماده است تا با کم ترین حرارتی، خوب بسوزد! و همه ما را در بازار به خاک سیاه بنشاند. او که متوجه تعجبمان شده اصرار می نماید که به طبقه بالای بازار برویم تا به گفته خودش واقعیت را نشانمان بدهد. آنچه می بینیم از عمق فاجعه خبر می دهد. این کاسب قدیمی بازار بلورفروشان با دیدن تعجبمان می گوید: اداره برق 2 سال پیش آمد و سیم کشی کرد و حتی جای کنتور هم برای واحدها درست کرد. اما پس از آن، ناگهان کار را نیمه گذاشت و رفت. اشاره او به جعبه کنتورهایی است که سیم برق از آن آویزان است اما از کنتور درون آنها خبری نیست: اداره برق می گوید برای ایجاد ظرفیت برق، در بازار کاسبان در بازار باید مکانی را تهیه و به اداره برق واگذار نمایند تا کنتورهای جدیدی را به ما بدهند. در بازار تهران هرمتر فضا، میلیون ها تومان ارزش دارد. تهیه جا برای ترانس ها و شبکه برق وظیفه کاسبان نیست، چرا اداره برق پول انشعاب را می گیرد و این اداره باید برق و کنتور را بر اساس تعرفه ای که دارد به مشترکان واگذار کند. او حرفش را اینگونه ادامه می دهد: اداره برق با واگذار نکردن انشعاب های برق به مغازه دارها، در عمل آنها را تشویق به استفاده از انشعاب های غیرمجاز نموده است. به جرئت می توانم بگویم در بازار تهران به ازای هر 5 اشتراک مجاز تا 3 برابر اشتراک غیرمجاز وجود دارد. اداره برق باید یا کنتور به این مشترکان بدهد یا انشعاب های غیرمجاز را جمع آوری کند که هیچ کدام از این 2 کار را انجام نمی دهد.

• به تعداد انبارها کنتور نداریم

مسعود رجبلو یکی از کاسبان تیمچه حاجب الدوله پاساژ زاویه 2 که 30 سالی می گردد در این محل به کسب و کار مشغول است با اظهار تأسف از وضعیت خطرناک سیم های برق در بازار تهران می گوید: به انبارهای بازار که سرکشی کنید، می بینید که تعداد انبارها با تعداد کنتورها هم خوانی ندارد. این یعنی اینکه بیشتر بازاریان از برق های غیرمجاز استفاده می نمایند. برای مثال هر 20 انبار بین 5 تا 6 کنتور برق دارند. او همان گونه که از بروز آتش سوزی احتاقتصادی در محل کسبش نگران است، با دست اشاره ای به کنتورهای برق چوبی قدیمی نموده و می گوید: تعویض این کنتورها و نظارت بر برق مصرفی کاسبان در بازار وظیفه اداره برق است و ما باید همچنان شاهد کار کنتورهای قدیمی با قاب چوبی با عمر بیش از 40 سال در بازار باشیم. این کاسب قدیمی با انتقاد از عملکرد مأموران اداره برق در امر نظارت بر وضعیت اسفبار سیم های برق بازار می گوید: امروز مسئولان برق با یک اخطار ساده از کنار مسئله ای به این مهمی می گذرند، فردا اگر حادثه ای رخ دهد، چه کسی جوابگو خواهد بود؟

• قصه نخ نمای برق بازار

یکی از کاسبان پاساژ عالی نو می گوید: قصه نابسامانی برق بازار، قصه امروز و دیروز نیست. موضوع کهنه و نخ نمایی است که سال های سال از سوی کاسبان دنبال می گردد اما نتیجه ای در بر نداشته. در حالی که با دست به شبکه ای از سیم های آویزان برق اشاره می نماید، می گوید: چند سال است برای بهبود این وضعیت با اداره برق تماس می گیریم و هر بار مأموران این اداره به دریافت چند عکس و وعده به زودی اصلاح می گردد اکتفا می نمایند به ناچار خودمان چند روز گذشته ترجیح دادیم با پارچه، سیم های آویزان را جمع آوری کنیم. او نگران است. مانند همه هم صنفی هایش. از وقتی خبر آتش سوزی بازار تبریز را شنیده، می ترسد روزی این آتش دامن او و رفایش را هم بگیرد. برای همین است که داوطلبانه برای بهسازی پاساژ، استقرار سیستم اطفای حریق و نصب کنتورهای دیجیتال دست به کار شده است: 80 واحد صنفی فعال در پاساژ عالی نو، کار را آغاز نموده اند و خواستار تعویض کنتورهای قدیمی و ساماندهی باکس کنتورهای پاساژ هستند البته به شرط اینکه اداره برق همکاری نمایند.

• مالکان واحدهای تجاری پای کار بیایند

روبه روی سرای بیهق اما واحدهای صنفی وضعیت وخیم تری دارند؛ از خطر ریزش بافت فرسوده گرفته تا سیم های برق آویزان! یکی از کاسبان قدیمی می گوید: 60 سال را با این وضعیت سپری نموده ایم ما بقی عمرمان هم مانند این، کاری از دستمان بر نمی آید، نه تخصصش را داریم نه اجازه دست زدن به این سیم ها را! اداره برق تا به حال، نه اخطاری به کسی داده و نه هشداری مبنی بر خطرناک بودن این وضعیت. در همسایگی همین پیرمرد هم مغازه دیگری است که کنتور برقش در انتهای مغازه لابه لای پارچه های رنگارنگ پنهان شده است. صاحب مغازه گلایه مند از محل استقرار کنتور می گوید: مستاجران، دستشان از همه جا کوتاه است تا مالکان واحدهای تجاری بازار پای کار نباشندکاری از دست ما بر نمی اید. در سرای مولا علی هم اگر پیشگامی کاسبان نبود محال بود حالاحالاها قدمی در راستای ساماندهی سیم های برق برداشته گردد. حسن میرافزا که 30 سالی از عمر خود را در این سرا گذراند، می گوید: وضعیت تهدیدآمیز شبکه برق پاساژ برای کاسبان، چاره ای جز مشارکت در پرداخت هزینه ها و بهسازی این شبکه نگذاشت. پیش از این همه کار انتقال برق پاساژ با سیم های برق سفید و معمولی انجام می شد که هر لحظه امکان آتش دریافت داشتند اما اینک قوی ترین کابل برق را خریداری و در پاساژ نصب نموده ایم. این کار برای هر کاسب، بین 2 تا 4 میلیون تومان هزینه برداشته است.