نقش و مسئولیت سازمان ها و نهادهای مدنی در مقابله با کووید 19 - وبلاگ توسعه دهنده ها

به گزارش وبلاگ توسعه دهنده ها، تهران (پانا) - بیش از 14 ماه از پاندمی کرونا در کشور می گذرد، در این مدت ستاد ملی کرونا با تصمیم گیری و سیاستگذاری در جهت مقابله با این ویروس هزارچهره برنامه ها و اقدامات مختلفی را متناسب با شرایط شهرهای کشور به اجرا گذاشت و در مقابل مردم هم در برابر این بیماری خطرناک در اجرای پروتکل ها و دستورالعمل های بهداشتی بویژه رعایت فاصله گذاری اجتماعی و زدن ماسک در حد توان گام برداشته اند.

به گزارش ایران، اما در این میان در دوران همه گیری نقش سازمان های مردم نهاد خیلی کمرنگ و کمتر دیده می شد. بخصوص در زمینه اطلاع رسانی، پیشگیری و مقابله با این بیماری آن گونه که باید دیده نشدند. در حالی که ظرفیت بالقوه سمن ها و سازمان های مردم نهاد می تواند در کاهش بحران های اجتماعی و همچنین تشویق مردم به مشارکت حداکثری درخصوص رعایت پروتکل های بهداشتی برای مهار این بیماری نقش آفرینی کند. به اعتقاد کارشناسان، این تشکل ها می توانند دولت و ستاد ملی کرونا را در تصمیم گیری ها و سیاستگذاری ها و انتقال آن به لایه های مختلف جامعه حمایت و پشتیبانی نمایند و بخشی از بار این بحران عظیم را از دوش دولت بردارند. البته ناگفته نماند در این میان بعضی سمن ها در شهرهای کوچک داوطلبانه برنامه ها و آموزش هایی در حوزه بهداشت و درمان برای اقشار آسیب پذیر انجام دادند. اما همچنان جای خالی آنها در مصاف جدی با کرونا احساس می گردد.

نقش کلیدی نهادهای مدنی در مطلع سازی مردم

سعید معدنی جامعه شناس معتقد است نهادهای مدنی مردم نهاد در مطلع سازی مردم نقشی غیرقابل انکار دارند. او در این باره می گوید: نهادهای مدنی مردم نهاد می توانند نقش واسط بین مسئولان و جامعه را برعهده بگیرند، اما باید مراقب باشند که خارج از دستورات و براساس سلیقه خود رفتار ننمایند چراکه نتیجه چنین رفتاری سردرگمی و سرگردانی مخاطبان خواهد بود. یکی از مسائلی که هم اکنون وجود دارد و جامعه را به چنین شرایطی رسانده این است که هرکس تحلیل و تفسیر خود را از موضوع شیوع همه گیری درجامعه دارد و تفسیرهای خود را ارائه می دهد و براساس آنها عمل می نماید. از این رو نهادهای مدنی با امانتداری در اطلاع رسانی می توانند نقش کلیدی در مطلع سازی مردم و رهایی از خیز چهارم کرونا در جامعه داشته باشند. این جامعه شناس با بیان اینکه نهادهای مدنی می توانند نقش مددکاری اجتماعی را ایفا نمایند، می افزاید: از سوی دیگر نهادهای مدنی می توانند به یاری خانواده های سالمند که امکان حضور در جامعه را ندارند بشتابند و در مواقع ضروری به آنها یاری نمایند. یاری به سایر اقشار جامعه که به هر دلیل دچار مشکل هستند از معلول و سالمند گرفته تا گروهی که سالم هستند و به دلیل شیوع بیماری دچار مسائل مالی شده اند یکی از مهم ترین مسئولیت های نهادهای مدنی در شرایط فعلی به شمار می آید. او در ادامه تأکید می نماید: اگر جامعه به معتبر ترین منابع تکیه کند، می تواند از بحران فعلی با کمترین آسیب عبور کند. چیزی که اعتبار یک نهاد مدنی یا یک رسانه را از بین می برد تکیه بر گفتار افراد غیرمتخصص است. متأسفانه این موضوع در جامعه ما باب شده و افراد از هر دریچه ای اطلاع رسانی می نمایند که این اعتبار رسانه های ما را زیر سؤال می برد. بنابراین نهادهای مدنی و همچنین رسانه ها باید به مسئولانی که مستقیماً با این موضوع در ارتباط هستند تکیه نمایند و صحبت ها و هشدارهای آنها را به مردم انعکاس دهند.

یاری به شفاف سازی در دوران کرونا وظیفه مهم نهادهای مدنی

سمیه توحیدلو، جامعه شناس هم با تأکید بر اینکه توانمند سازی مردم در عبور از بحران کرونا و قطع زنجیره بیماری در شرایط فعلی بسیار اهمیت دارد می گوید: نهادهای مدنی در توانمند سازی مردم نقشی مؤثر دارند. این توانمند سازی مانند سپری خواهد بود که در برابر مسائل مالی، روانشناختی و اجتماعی و همچنین کاهش همبستگی های اجتماعی ناشی از کرونا که این روزها بسیار مشاهده می گردد، از انسان ها محافظت می نماید. او ادامه می دهد: توانمندسازی انسان ها نیازمند آموزش است. این آموزش نیز برعهده نهادهای رسمی و غیررسمی است که یک بخشی از نهادهای رسمی به دلیل اینکه وظایف ویژه دیگری دارند کمتر به این مهم می پردازند و نهادهای غیررسمی هستند که می توانند در این زمینه بیشتر یاری نمایند. این جامعه شناس با اشاره به نقش نهادهای مدنی در شفاف سازی بیان می نماید: نکته دوم این است که نهاد مدنی به شفاف سازی یاری می نماید. یکی از مهمترین معضلاتی که درحال حاضر همه جوامع با آن درگیر هستند و جامعه ما هم هرچند آرام اما با آن روبرو است موضوع واکسیناسیون است. بالاخره این جامعه با مسأله واکسیناسیون کرونا روبرو خواهد شد و به دلیل محدودیت های موجود، انواع رانت ها و شبکه های زیرزمینی شکل خواهد گرفت. هیچ مجموعه دولتی نمی تواند این فرایند را شفاف کند، درحالی که این مطالبه شفافیت مهم است. در شرایط فعلی شایعاتی مبنی بر فروش واکسن کرونا در شبکه های مجازی دیده می گردد، از آنجایی که این موضوع به مرگ و زندگی افراد مربوط می گردد، نباید بگذاریم فضا به سوی عدم شفافیت و رانت خواری ها و ویژه خواری ها پیش برود. از این رو به نظر می رسد یکی از مهمترین کارهای نهادهای مدنی و رسانه ها شفاف کردن چنین مواردی و همچنین ارائه پیشنهاد فرایند های مناسب برای عملی شدن موضوع شفاف سازی است. هنگامی که شفاف سازی در جامعه صورت بگیرد مردم به هشدارها اعتماد و به دستورات پیشگیرانه عمل می نمایند. او بر این باور است که خیریه ها و نهادهای مردمی می توانند یاری های شایان توجهی در رعایت پروتکل ها از سوی مردم داشته باشند.

یاری سهم سازمان های مردم نهاد در بحران کرونا

احمد قویدل عضو شورای راهبردی شبکه غیردولتی یاری در خصوص سهم نهاد های مدنی در مقابله با کرونا می گوید: شبکه یاری متشکل از شبکه های تخصصی سازمان های مردم نهاد است. عظیم ترین نقشی که سازمان های مردم نهاد در موقعیت بحران کرونا دارند مشارکت در اطلاع رسانی به جامعه مدنی است. این محور اصلی ما در انجام فعالیت مان از همان ابتدای تشکیل این مسأله بوده که این رسالت برخلاف تصور عموم یاری های مادی در بحران های اینچنینی اثربخشی بیشتری دارد، این در حالی است که ما معتقدیم بیشترین نقشی که سازمان های مدنی و مردم نهاد در زمان شیوع و گسترش کرونا دارند آشنایی آحاد جامعه با تکلیف و مسئولیت اجتماعی آنها در مقابله با کروناست. در اولین دیداری که با دکتر زالی داشتیم، ایشان جمله ای طلایی به ما هدیه دادند که ما از شبکه های مردم نهاد چیزی نمی خواهیم جز آنکه کاری کنید مردم به ما اعتماد و دستورالعمل های ما را اجرا نمایند و به نظرمن این شیوه اصولی رفتار و جمله شایسته ایشان باعث شد مجموعه عظیمی از سازمان های مردم نهاد کوشش خودشان را در راستای این اعتمادسازی گسترش دادند یا در این امر ورود کردند. او با اشاره به میزان سرمایه اجتماعی در زمان شیوع کرونا می گوید: متأسفانه در زمان شیوع کرونا سرمایه اجتماعی کشور بشدت پایین بود. پس در اولین قدم شبکه یاری آغاز به جلب اعتماد مردم به رهنمودهای دولت کرد. شبکه یاری بر این اعتقاد است سازمان های مردم نهاد نقش مهمی در ترویج توصیه های بهداشتی و دعوت مردم به رعایت شیوه نامه های بهداشتی دارند. تردیدی وجود ندارد که دولت متکی به سرمایه های اجتماعی می تواند پیش برنده سیاست های اجرایی در رابطه با مهار کرونا باشد. سازمان های مردم نهاد به موازات ایفای این نقش مهم و رسالت اجتماعی خود می توانند مطالبات مردم را نیز جمعبندی و پیگیری نمایند.